6. Miłosierdzie poprzedzające sprawiedliwość
Bóg nie jest samą sprawiedliwością. Jest On przede wszystkim Miłosierdziem. Miłosierdzie to miłość, która pochyla się nad słabością, niedolą materialną i duchową, nad cierpieniem. Na ziemi bez przerwy doznajemy różnych przejawów bogactwa Bożego miłosierdzia. Ujawnia się ono między innymi w tym, że Bóg daje łaskę wystarczającą do zbawienia każdemu człowiekowi. Pragnie On, aby sąd był dla nas jak najłagodniejszy i zakończył się otrzymaniem jak największej nagrody. Bogaty w miłosierdzie Bóg niechętnie posługuje się karą, jest cierpliwy, przebacza nam grzechy, daje czas na nawrócenie, na duchowe dojrzewanie i na naprawianie wyrządzonego zła. Pozwala nam też wynagradzać tym, których dotknęło spowodowane przez nas zło. Wyrazem Bożego miłosierdzia jest też surowe prorockie ostrzeganie nas przed konsekwencjami naszych złych czynów a także bolesne działania, mające na celu ocalenie nas od wiecznego potępienia. Powyższe zagadnienia będą przedmiotem rozważań tego podrozdziału.
a) Bogactwo Bożego miłosierdzia
Bóg dał nam i ciągle daje nam dowody Swego wielkiego miłosierdzia. Pan Stworzenia nie jest samą tylko sprawiedliwością, która za każdy zły czyn od razu zsyła karę. Objawił się nam jako Bóg „bogaty w miłosierdzie”
(Ef 2,4), jako „Ojciec miłosierdzia i Bóg wszelkiej pociechy” (2 Kor 1,3). Miłosierdzie Boże ujawniło się w tym, że postanowił uratować człowieka, który zasłużył na wieczną karę potępienia. To wypływające z Bożego miłosierdzia dzieło ratowania człowieka dokonało się i nadal realizuje się przez Jezusa Chrystusa i zesłanego nam Ducha Świętego.
Jezus Chrystus, który będzie naszym Sędzią, jest też naszym Obrońcą, naszym Rzecznikiem. Kto w Nim szuka oparcia, znajdzie je, wejdzie na drogę dobra i osiągnie zbawienie. Św. Jan poucza nas: „Dzieci moje, piszę wam to dlatego, żebyście nie grzeszyli. Jeśliby nawet ktoś zgrzeszył, mamy Rzecznika wobec Ojca – Jezusa Chrystusa sprawiedliwego” (1 J 2,1).
Ten Rzecznik bronił nawet swoich oprawców, którzy drwili z Niego, gdy konał na krzyżu. Modlił się do Ojca, usprawiedliwiając ich straszliwe czyny i prosząc o miłosierdzie dla nich: „Ojcze, przebacz im, bo nie wiedzą, co czynią” (Łk 23,34). Ten Jezus Zbawiciel i Obrońca, wstawia się ciągle za nami w świątyni niebieskiej (por. Hbr 7,25; 9,24). On pragnie nas ocalić na zawsze, dlatego towarzyszy nam Jego ustawiczna modlitwa i Jego błogosławieństwo, którego udzielił swoim uczniom, kiedy „został uniesiony do nieba” (Łk 24,51)
Miłosierdzie
i sprawiedliwość
Dobry Bóg pragnie, aby wszyscy ludzie na całym świecie poznali nie tylko Jego sprawiedliwość, ale przede wszystkim – Jego miłosierdzie. Kiedy bowiem człowiek poznaje życzliwość, dobroć i miłosierdzie Boga, wtedy idzie do Niego z ufnością. W Nim znajduje Ojca, który kocha, przebacza, umacnia w walce z grzechem i pomaga Swoją wszechmocą osiągnąć wieczne zbawienie.
Znajomość samej sprawiedliwości Bożej jest czymś pożytecznym, ale może się też okazać niebezpieczna. Czymś pożytecznym jest wtedy, gdy rodzi obawę przed karą wieczną i pobudza do zmiany życia. Poznanie samej tylko sprawiedliwości Bożej może jednak rodzić w człowieku tak wielki lęk przed Bogiem, że nie tylko będzie się bał szukać u Niego pomocy, ale w końcu Go znienawidzi. Obawianie się bowiem kogoś, strach przed kimś jest czymś tak przykrym i uciążliwym, że może łatwo przekształcić się w nienawiść, w chęć ucieczki od tego, kogo się boimy.
Przez bł. Faustynę Jezus poucza nas, że bardzo pragnie, abyśmy znali Jego miłosierdzie: „Pragnę, aby cały świat poznał Moje Miłosierdzie. Niepojętych łask pragnę udzielać duszom, które ufają mojemu Miłosierdziu”
(Św. s. M. Faustyna Kowalska, Dzienniczek. Miłosierdzie Boże w duszy mojej, Warszawa 1993, Wydawnictwo Księży Marianów, p. 687).
Boga rani nasz brak wiary w Jego dobroć i miłosierdzie: „O, jak bardzo mnie rani niedowierzanie duszy – skarżył się Jezus s. Faustynie – Taka dusza wyznaje, że jestem Święty i Sprawiedliwy, a nie wierzy, że jestem Miłosierdziem; nie dowierza mojej dobroci. I szatani wielbią moją Sprawiedliwość, ale nie wierzą w Moją Dobroć. Moje serce raduje się tym tytułem Miłosierdzia. Powiedz, że miłosierdzie jest największym przymiotem Boga. Wszystkie dzieła Moich Rąk są ukoronowane Miłosierdziem” (Dzienniczek, p. 299-301).
Z miłosierdzia Bożego otrzymaliśmy czas ziemskiego życia, aby zasługiwać na wieczność. W tym czasie spotykamy się ciągle z Bożym miłosierdziem. Autorka książki „On i ja”, Gabriela Bossis, zapisała taką rozmowę z Jezusem: „Przed Komunią mówiłam: Chciałabym widzieć, jaka jest moja dusza, kiedy może podobać się nie miłosierdziu, lecz sprawiedliwości. – „Ależ na tej ziemi jest tylko Moje miłosierdzie. Sprawiedliwość będzie później." (G.
Bossis, On i ja, Michalineum 1992 tom I, p. 831)
Bóg chce, abyśmy nie tylko poznali Jego miłosierdzie, lecz abyśmy się stali jego głosicielami. To bowiem również innym ludziom pomoże poznać miłosiernego Boga, który uwalnia z jarzma ciążącego na nich grzechu.
Przeanalizujmy teraz bardziej szczegółowo, w jaki sposób bogaty w miłosierdzie Bóg pomaga każdemu człowiekowi się zbawić. Ta pomoc ujawnia się między innymi w udzielaniu każdemu łaski wystarczającej do zbawienia i w trosce, by człowiek doszedł do jak największej miłości, gdyż otrzyma ona wielką nagrodę w niebie.
b) Udzielanie przez miłosiernego Boga każdemu człowiekowi łaski wystarczającej do zbawienia
Bogactwo Bożego miłosierdzia ujawnia się między innymi w tym, że każdy człowiek na ziemi otrzymuje tyle łask, ile mu potrzeba do zbawienia. O nikim Bóg nie zapomniał, nikogo nie pozbawił łaski, bez której nie można osiągnąć nieba. Stwórca człowieka „pragnie, by wszyscy ludzie zostali zbawieni i doszli do poznania prawdy” (1 Tm 2,4). Aby każdy mógł osiągnąć zbawienie, Jezus Chrystus „za wszystkich umarł” (2 Kor 5,15), „wydał siebie samego na okup za wszystkich” (1 Tm 2,6). Miłosierny Pan chce zbawić każdego człowieka, dlatego też – na tyle sposobów, ilu jest ludzi – powołuje każdego jak Lewiego (por. Mk 2,13), by szedł za Nim drogą prowadzącą do szczęścia wiecznego.
Bóg w swojej miłości nie opuszcza nikogo, choćby nam się wydawało, że jest inaczej: że o niektórych ludziach na tym świecie zapomniał. Stwórca nie może zapomnieć o żadnym Swoim stworzeniu. Gdyby tak się stało, przestałoby ono istnieć. Wszystkie byty istnieją bowiem dlatego tylko, że Bóg bez przerwy i całkiem świadomie podtrzymuje je Swoją wszechmocą w istnieniu. Nigdy nie zapomina On o nas, ludziach (por. Mt 10,30n), których stworzył na Swój obraz i na Swoje podobieństwo (por. Rdz 1,26).
Każdy człowiek zaproszony przez hojnego Pana na ucztę (por. Mt 22,2) otrzymuje odpowiednią szatę weselną, którą jednak musi nałożyć na siebie i zachować czystą i piękną (por. Mt 22,12). Tą szatą jest łaska konieczna do zbawienia. Każdemu też człowiekowi Bóg daje odpowiednie dla niego znaki (por. Mt 12,38), aby mógł uwierzyć i przyjąć ofiarowane mu zbawienie.
Miłosierny Bóg podobny jest do gospodarza, który o różnych porach dnia wychodzi, aby zatrudnić robotników w swojej winnicy (por. Mt 20,1-16). Chce bowiem wszystkim dać zapłatę, nawet tym, którzy będą pracować tylko pod koniec dnia. Miłosierdzie Boga jest tak wielkie, że może On dać zbawczą łaskę nawet w ostatniej chwili życia. Dlatego też trzeba się modlić za konających i prosić Boga o dobrą śmierć dla siebie.
c) Miłosierdzie Boże pomagające nam w osiągnięciu jak największej wiecznej nagrody
Bogaty w miłosierdzie Bóg nie tylko
tego pragnie,
by każdy człowiek był w niebie, ale aby – dzięki jak
najwyższej miłości – osiągnął najpełniejsze
podobieństwo do Boga i cieszył się tym przez całą
wieczność.
Dobry Bóg
woli wynagradzać niż karać. Pragnie być sędzią
sprawiedliwym, który nie będzie musiał wymierzać kary, lecz
hojnie i z radością wynagrodzi wiecznym szczęściem. Jest On
bowiem dobrym Ojcem, który przez udzielanie Swoich łask pragnie
uszczęśliwić Swoje dzieci – całkowicie i na zawsze.
Ten dobry
Bóg chce dać każdemu wieczną nagrodę za dobro najdrobniejsze, skryte przed innymi, dostrzegane
tylko przez Niego: Ojca, który widzi w ukryciu (por. Mt 6,4).
Pragnie odpłacić
nam wieczną nagrodą za każdy najmniejszy nawet czyn miłości, taki jak
podanie kubka wody spragnionemu bliźniemu (por. Mk 9,41), za
każdy nasz uśmiech, za dobre słowo, za ofiarowywane Mu
cierpienia i trudy życia – nawet za samą tylko życzliwą
myśl, która zamieniła się w modlitwę.
Aby móc
nam dać wielką wieczną nagrodę w dniu sądu szczegółowego, Bóg bez
przerwy pomaga nam czynić dobrze. Chce, by jak największa była w
wieczności nasza miłość, bo ona będzie źródłem naszego
szczęścia. Dlatego też w ciągu całego życia miłosierny Pan
nie odstępuje od człowieka, umacnia go swoją łaską, pobudza
do czynienia dobra. Zachęca nas do wytrwałego kroczenia drogą
dobra, gdy przychodzi zniechęcenie.
Nagrodę w
wieczności otrzymamy za naszą miłość. Ta jednak, nawet
jeśli istnieje w nas, często jest skażona naszą słabością,
egoizmem, miernotą. Dlatego też Bóg okazuje nam miłosierdzie
i pomaga nam Swoim światłem stale oczyszczać motywy naszego
działania, aby wyrażały jak najczystszą i bezinteresowną
miłość. Ponieważ tylko ona spotka się w wieczności z
nagrodą, dlatego Bóg pielęgnuje ją i oczyszcza w nas. Czyni
to jak dobry ogrodnik, który troszczy się o każdą powierzoną
mu roślinkę. Bóg czyni to, ponieważ pragnie, aby wielki plon
dobra i miłości stał się przyczyną naszego wiecznego
szczęścia po śmierci.
Przejawem
miłosierdzia Boga jest to, że ciągle udziela nam Swoich łask
i nie zniechęca się faktem, iż ogromną ich część marnujemy
albo też przyjmujemy bez wdzięczności, jako coś, co nam się
słusznie należy. Miłosierdzie Boże nie zniechęca się w
udzielaniu nam pomocy, gdyż chce, aby sąd szczegółowy
zakończył się dla nas niepojętą i wieczną radością.
Miłosierny Bóg zawsze ma na uwadze tylko
nasze dobro oraz dobro innych ludzi. „Kiedy zatem Bóg wam
nakazuje coś lub radzi albo kiedy daje natchnienie do jakiegoś
działania, – czytamy w Poemacie Boga Człowieka M. Valtorty
– nie czyni tego z egoistycznych powodów, lecz z myślą
altruistyczną, z miłości, dla waszej pomyślności. Oto
przyczyna, dla której Wola Boga nigdy nie jest egoistyczna, lecz
jest Wolą całkowicie altruistyczną, o nastawieniu
uniwersalistycznym. Jedyna i prawdziwa Siła całego świata,
mająca na względzie dobro powszechne.” (M. Valtorta, Poemat...
Księga IV, 107).
Obrazem
Chrystusa pomagającego nam przynosić obfite owoce dobra, które
staną się przyczyną wiecznego szczęścia człowieka, jest
winny krzew (por. J 15,1-11) i każde drzewo przynoszące piękne
i zdrowe owoce. Latorośl może przynieść owoce, gdy tkwi w
winnym krzewie. Kiedy jest odcięta, nie może owocować.
Podobnie jest z nami. Owoce dobra będą się w nas pojawiać,
gdy będziemy wszczepieni w Jezusa Chrystusa. Bez zjednoczenia z
Nim nie możemy przynosić obfitego plonu dobra, nie będziemy go
czynić wytrwale, bez zniechęcenia, w różnych trudnościach.
Pouczył nas, że jak winorośl odcięta od winnego krzewu nie
może owocować, tak też nie przyniesie owocu dobra ten, kto nie
trwa w Jedności z Nim.
Miłosierny
Pan stał się dla nas winnym krzewem (por. J 15,1-11), który
zapewnia wszystkim tkwiącym w nim latoroślom przynoszenie
licznych owoców prawdy, miłości, dobra i miłosierdzia.
Pozwala się coraz pełniej wszczepiać w Siebie przez każdą
Komunię św. Daje nam też Swojego Ducha, który pomaga nam
przynosić najpiękniejsze owoce miłości, radości, pokoju,
cierpliwości, uprzejmości, dobroci, wierności, łagodności,
opanowania (por. Ga 5,22n). Każdy ten owoc jest nam dawany po
to, aby trwał w nas również po śmierci, przez wieczność, i
napełniał nas niepojętą radością.
Pomagający
nam Pan i Stwórca podobny jest do bardzo hojnego siewcy, który
rozsiewa ogromne ilości ziaren, aby plon był jak największy,
nawet gdyby jakaś część zasiewu się zniszczyła. Tym
rozsiewanym ziarnem jest hojnie dawane słowo Boże (por. Mt
13,3-9) a także różne inne łaski, dobre natchnienia, rady.
Wszystko to jest zasiewem dobra, które ma zakiełkować dzięki
naszej dobrej woli i współpracy na glebie naszego serca. Bóg
rozsiewa Swoje łaski obficie, abyśmy mogli się cieszyć w
wieczności z tego, że przyczyniliśmy się do ogromnego plonu. Pragnie
dać nam wielką i trwałą nagrodę za współpracę z
otrzymanymi łaskami.
Bardzo
często w obdarowywaniu nas swoimi ziarnami-łaskami Bóg
posługuje się siewcami-pomocnikami. Są nimi ludzie, cały
Kościół, aniołowie, Maryja, święci. Jedną z wielu form
zasiewania dobra i prawdy są też prawdziwe objawienia.
Miłosierdzie Boże znajduje sobie różne drogi działania i
różnych pomocników, aby trafić do nas, pobudzić nas do
miłości i nagrodzić w wieczności pełnią szczęścia.
d) Miłosierdzie powstrzymujące się przed karaniem i dające czas na duchowe dojrzewanie
Wielkim
przejawem miłosierdzia Boga jest to, że On nie chce
nas karać zaraz po popełnieniu grzechu. Nie spada od razu na
człowieka kara za każdy jego grzech, gdyż Pan nie ma
upodobania w zadawaniu cierpień. Przede wszystkim zaś nie karze
nas zaraz, aby dać nam czas na usunięcie z naszego życia
grzechu, który sam nieubłaganie ściąga na nas karę.
Miłosierny
Bóg nie tylko nie zsyła kary za każdy grzech, ale przebacza,
uwalnia od win tych, którzy żałują i chcą się poprawić.
Umacnia ich też w dobru, w ich walce z grzechem. Daje czas na
poprawę. Miłosierny i dobry Bóg daje każdemu z nas tyle
czasu, byśmy mogli na ziemi dojść do jak największej
dojrzałości duchowej i cieszyć się z osiągniętej
świętości na zawsze w niebie.
Bóg jest
inny niż my, grzeszni ludzie, którzy najchętniej ukaralibyśmy
zaraz i bez miłosierdzia każde zło, każdą zbrodnię, a
często – najmniejsze nawet wykroczenie bliźniego.
Warto
uświadomić sobie fakt, że jeśli domagamy się szybkiej i
bezlitosnej kary Bożej, to pragniemy jej zwykle dla innych.
Chcemy, żeby zło popełniane przez innych było natychmiast
surowo ukarane. Niektórzy wyrażają nawet swoje zdziwienie lub
niezadowolenie z tego, że Bóg nie karze od razu, jakby się
ociągał lub nie widział zbrodni tego świata. Dla siebie
jednak nie pragniemy surowości Bożej ani szybkiego karania.
Liczymy raczej na miłosierdzie Boga, na Jego litość,
pobłażliwość.
Bóg nie
jest jak ci, którzy przyprowadzili do Jezusa kobietę
pochwyconą na cudzołóstwie i chcieli ją zaraz ukamienować
(por. J 8,3-11). Zbawiciel nie pozwolił na to. Nie chciał
bowiem jej śmierci, lecz przemiany życia. Pragnął jej żalu,
skruchy, wzrostu w prawdziwej miłości. Na ten wzrost
człowiekowi potrzeba czasu, dlatego Bóg daje mu go tyle, ile
trzeba.
Miłosierny
Bóg podobny jest do ogrodnika z przypowieści Jezusa, który nie
chciał wyciąć nieurodzajnego figowca. Pielęgnował go, żeby
przyniósł owoce (por. Łk 13,6-9).
Postępowanie
ogrodnika – który nie zrażał się brakiem owoców na figowcu
i pielęgnował go – jest obrazem cierpliwej miłości Boga.
Pan, podobnie jak ten ogrodnik, troszczy się o każdego
grzesznika, aby przyniósł w końcu owoce nawrócenia i dobra i
aby dzięki temu uniknął wiecznego potępienia. Nie chce, aby
spotkał go los podobny do nieurodzajnego figowca, który z
powodu braku owoców trzeba spalić, bo nie nadaje się do
niczego innego (por. Mt 18,8; Mt 25,41).
Jeśli
jednak człowiek chce osiągnąć zbawienie i uniknąć wiecznego
potępienia, musi się autentycznie zmienić: musi przez
nawrócenie się wejść na drogę miłości. W przeciwnym razie
– pomimo Bożej pomocy, dobroci i miłosierdzia – ściągnie
na siebie karę za swoje grzeszne czyny. Taki człowiek poniesie
śmierć wieczną tak, jak zabije się dziecko, które biegnie w
stronę przepaści pomimo rozpaczliwego i ostrzegającego
wołania rodziców, z których chroniących ramion się wyrwało.
Miłosierdzie
Boże przypomina miłość ojca syna marnotrawnego, który
ciągle miał nadzieję, że jego dziecko jeszcze powróci. Nie
zapomniał o nim, nie powiedział: „Niech tylko się tu
pokaże, to odpowie za zmarnowany majątek, za zlekceważenie
mnie, za wszystko”. Jako dobry ojciec gotów był przyjąć do
domu swoje marnotrawne dziecko. Dał synowi czas na duchowe
dojrzewanie w trudach, cierpieniach, niedostatkach, aby wreszcie
przypomniał sobie, że ma dom rodzinny, że ma ojca do którego
może zawsze wrócić (por. Łk 15,11-32).
Bóg daje
nam czas na duchowe dojrzewanie. Jesteśmy bowiem jak dzieci,
które ciągle się uczą, które nie znają jeszcze niepowodzeń
i życiowych rozczarowań. Przypominamy dzieci noszące w sobie
wiele złudnych oczekiwań, wiele marzeń, których nie można
zrealizować w tym świecie, wiele iluzji, które je pociągają.
Podobni jesteśmy do niedoświadczonych dzieci, które lubią
bawić się w niebezpieczne zabawy: „w wojny”, „w Indian”
– bez zdawania sobie sprawy, że może się to skończyć
kalectwem lub śmiercią. Dobry Ojciec cierpliwie poucza Swoje
dzieci, wyjaśnia, prowadzi, ostrzega.
PODSUMOWANIE
Tak więc, kierując się miłością i miłosierdziem, Bóg udziela nam pomocy w czynieniu dobra, aby potem radować się z tymi, którzy na sądzie otrzymają wielką nagrodę za przyjęcie Jego łaski i współdziałanie z nią. Nie chce On nikogo sądzić surowo, lecz pragnie cieszyć się z każdym z nas na sądzie tym, że Jego dary przyniosły w nas obfite owoce. Miłosierny i cierpliwy Bóg nie karze od razu za grzechy, lecz daje każdemu odpowiednią ilość czasu na duchowy wzrost i dojrzewanie do wieczności.
Ciąg dalszy o miłosierdziu
