Człowiek
– istota zdolna do współdziałania z Bogiem
Tylko Bóg może
stwarzać z nicości coraz to nowe byty. W swej dobroci
jednak powołał On do istnienia
kogoś wyjątkowego - człowieka, istotę zdolną współpracować na różne
sposoby ze swoim Stwórcą.
Przekazywanie
życia i wychowywanie dzieci współdziałaniem ze Stwórcą
1. W
jaki sposób rodzice mają współdziałać z Bogiem -Stwórcą? Rdz
1,28; Łk 1,38
Bóg dał takie polecenie
pierwszym ludziom: „Bądźcie płodni i rozmnażajcie
się, abyście zaludnili ziemię i uczynili ją sobie poddaną” (Rdz 1,28). W
swoim przykazaniu Bóg powierzył człowiekowi troskę o przedłużenie gatunku
ludzkiego oraz polecił mu kierować przyrodą i rozumnie z niej korzystać. Współpraca
rodziców ze Stwórcą polega głównie na przekazywaniu życia. Poczęcie człowieka
łączy się ze szczególnym działaniem Boga, który daje istnienie nowej
duszy, rozumnej i nieśmiertelnej, czyli nigdy nie umierającej. Dusza ludzka na
zawsze żyje, nawet po śmierci człowieka.
Rodzice odpowiadają nie tylko za przekazywanie życia, ale również
za wychowanie swoich dzieci. Wychowanie także jest współdziałaniem z
Bogiem-Stwórcą, gdyż polega na tworzeniu człowieka, na przyczynianiu się do
jego rozwoju. Rozwój ten powinien być wszechstronny: fizyczny, intelektualny,
moralno-religijny, społeczny. Błędne jest wychowanie ograniczające się
jedynie do jednostronnego rozwoju, np. rozwoju intelektualnego przy równoczesnym
zaniedbaniu życia religijnego i moralnego dziecka.
Uchylają się od
współdziałania z Bogiem-Stwórcą ci małżonkowie, którzy bez uzasadnionego
powodu wykluczają potomstwo. Najbardziej jaskrawym przejawem odrzucenia tej współpracy
jest przerywanie ciąży, będące zabiciem poczętego człowieka. Nikt nie ma
prawa przerywać procesu rozwijania się życia ludzkiego, gdyż jego twórcą
jest Bóg, działający przez prawa przyrody. Od momentu poczęcia kształtuje
się człowiek obdarzony przez Stwórcę nieśmiertelną duszą, posiadający
ludzką godność. Zabicie bezbronnego dziecka jest zbrodnią, pozbawiającą je
radości życia, którym mogłoby się w przyszłości cieszyć i ubogacać
innych. Zabicie człowieka przed narodzeniem pozbawia go też wielu łask
sakramentalnych, które mógłby otrzymać w ciągu całego życia, np. łaski
chrztu, Eucharystii i innych.
Twórczy
charakter spotkań z ludźmi
2. Co
znaczy, że każde spotkanie z drugą osobą powinno być współdziałaniem z
Bogiem, Stwórcą człowieka? Łk
19,1-10
Zetknięcie się Chrystusa
z każdym człowiekiem zmieniało go, stawało się szansą udoskonalenia i
wzrostu duchowego, czego przykładem może być Zacheusz, który po spotkaniu się
z Jezusem wynagrodził ludziom wyrządzone krzywdy, stając się przez to
lepszy. I my przez każde spotkanie powinniśmy się przyczyniać do wzrostu i
ubogacenia drugiej osoby. Każda rozmowa, udzielenie pomocy czy też danie
odpowiedniego przykładu postępowania - może umocnić drugiego, ubogacić
duchowo, zachęcić do dobrego działania, pogłębić jego wiarę, rozpalić miłość
i wzmocnić nadzieję. Kiedy przyczyniamy się do rozwoju i ubogacenia
spotykanych w życiu ludzi, wówczas współdziałamy z Bogiem, Stwórcą człowieka.
Praca
nad sobą współdziałaniem ze Stwórca
3. W
jakim znaczeniu praca nad swoim usposobieniem stanowi współdziałanie z
Bogiem-Stwórcą? Mt 5,48;
25,14-30
Chrystus pragnie, abyśmy
byli doskonali jak Ojciec niebieski (por. Mt 5,48). Bóg nas ciągle tworzy,
ubogaca swoimi darami, doskonali i uświęca. Pracując nad swoim rozwojem i uświęceniem,
współdziałamy z Bogiem. Jesteśmy odpowiedzialni za
rozwijanie siebie. Bóg chce, aby Jego
stworzenie było dobre. Mamy więc troszczyć się o swój rozwój religijny,
moralny, intelektualny i społeczny, a także pomnażać wszystkie otrzymane
talenty (por. Mt 25,14-30).
Współdziałanie
ze Stwórcą przez pracę
4. Jak
powinna wyglądać nasza praca, aby była współdziałaniem z Bogiem-Stwórcą?
Rdz 1,28.31; Rz 12,2
Wszystko, co Bóg stworzył,
było dobre. Pracując powinniśmy także tworzyć dobro. Przez pracę, polegającą
na tworzeniu nowych dóbr i wartości, współpracujemy z Bogiem stwarzającym
świat i człowieka. Bóg nakazał pierwszym rodzicom czynić sobie ziemię
poddaną (por. Rdz 1,28). Człowiek realizuje ten postulat Boży przez pracę.
Panowanie nad ziemią realizuje się - jak na to zwraca uwagę Jan Paweł II w
encyklice Laborem exercens —
w ten sposób, że człowiek oswaja i hoduje zwierzęta, wydobywa z ziemi różne
bogactwa, uprawia rolę i przetwarza płody ziemi, przystosowując je do swego użytku
przy pomocy różnych maszyn i mechanizmów (por. „Wprowadzenie do
encykliki”, p.5). Celem pracy ma być zawsze człowiek, tzn. ma ona służyć
zarówno tym, którzy pracują, czyli rozwijać ich i doskonalić, jak też i
tym, którzy korzystają z jej owoców, np. osobom posługującym się
wytworzonymi przez pracę różnymi narzędziami i przedmiotami. Praca powinna
być wyrazem miłości do człowieka, służbą ułatwiającą drugiemu życie.
Kiedy pracujemy z nastawieniem, by służyć bliźnim, by wypełniać Boży plan
zbawienia ludzkości, wówczas sami uświęcamy się. Jeśli praca nie wypływa
z miłości, może się stać niebezpieczna dla człowieka, może mu szkodzić,
np. gdy wytwarza on środki masowej zagłady albo też pracuje dla kariery, dla
wybicia się ponad innych. Właściwie pojęta praca musi łączyć się z
wypoczynkiem, gdyż w przeciwnym wypadku niszczy ona człowieka. Działalność
człowieka nie może go też tak absorbować, że utraci wewnętrzny,
osobowy kontakt z Bogiem, np. tak
dużo pracuje, że nie ma czasu na modlitwę ani na uczestnictwo w liturgii
eucharystycznej w niedzielę.
