Istnienie Boga || Bliskość Boga || Objawienie Boże || Odpowiedź na Boże Objawienie || Religie niechrześcijańskie || Jedyny Bóg || Trójca Święta || Stworzenie || Natura człowieka || Raj || Grzech pierworodny || Cierpienie i zło w świecie || Jezus Chrystus || Maryja || Kościół || Duch Święty || Łaska Boża || Sakramenty || Chrzest || Bierzmowanie || Eucharystia || Sakrament pojednania || Przygotowanie się do spowiedzi || Sakrament namaszczenia chorych || Kapłaństwo || Małżeństwo || Śmierć || Sąd szczegółowy i ostateczny || Czyściec || Niebo || Piekło || Miłosierdzie Boże || Paruzja || Zmartwychwstanie || Życie w przyszłym świecie || Sumienie || Przykazanie miłości || Grzech || Przykazania Boże || Modlitwa || Doskonalenie kontaktów osobowych

A B C D E F G H I J K L Ł M N O P Q R S Ś T U V W Z ź Ż

STRONA GŁÓWNA

STRESZCZENIA || OGÓLNY SPIS TREŚCI


Ks. Michał Kaszowski

TEOLOGIA W PYTANIACH I ODPOWIEDZIACH


Grzech pierworodny:

Zakaz spożywania owoców z "drzewa poznania dobra i zła"


Zagadnienia poruszane na stronie ujęte w formie pytań:


Nietykalne "drzewo poznania dobra i zła"

Według Księgi Rodzaju grzech pierwszych rodziców polegał na zerwaniu i spożyciu owoców z tajemniczego "drzewa poznania dobra i zła" (por. Rdz 3,6).  Zastanówmy się nad pouczeniami zawartymi w zakazie spożywania owoców z tego drzewa, gdyż moją one ogromne znaczenie dla naszego szczęścia zarówno ziemskiego jak i – wiecznego.

Nakazy i zakazy Boga wyrazem Jego troski o życie i szczęście człowieka

1. Dlaczego nakazy i zakazy Boże zawsze ujawniają troskę Stwórcy o dobro człowieka?

Kochający Bóg, mający zawsze na uwadze dobro człowieka, nie tylko umieścił go,  jak mówi Księga Rodzaju, w ogrodzie edeńskim, ale swoją wszechmocą sprawił, że pojawiło się tam wszystko, co mogło człowiekowi zapewnić wieczne i szczęśliwe życie. I tak w centralnym – a więc bardzo ważnym miejscu ogrodu – wyrosły dwa drzewa mające szczególne znaczenie dla człowieka: "Na rozkaz Pana Boga wyrosły z gleby wszelkie drzewa miłe z wyglądu i smaczny owoc rodzące oraz drzewo życia w środku tego ogrodu i drzewo poznania dobra i zła." (Rdz 2,9)

Aby ustrzec człowieka przed groźnymi pomyłkami, Bóg pouczył go: "Z wszelkiego drzewa tego ogrodu możesz spożywać według upodobania; ale z drzewa poznania dobra i zła nie wolno ci jeść, bo gdy z niego spożyjesz, niechybnie umrzesz" (Rdz 2,16-17). Pan Bóg zachował się jak rodzice pouczający dziecko idące do lasu, jakie grzyby i jagody może zbierać, a których nie wolno ruszać, bo zagrażają ludzkiemu życiu.

Bóg udzielił swoich poleceń człowiekowi z miłości do niego, pragnąc wyłącznie jego dobra. Jedno i drugie bowiem rajskie drzewo stało na straży takiego życia, które dla człowieka byłoby ziemskim rajem. Spożywanie dozwolonych owoców z "drzewa życia" miało człowiekowi zapewnić życie wieczne, jednak pod warunkiem, że nie będzie równocześnie spożywał owoców z "drzewa poznania dobra i zła". 

Przyjaźń z Bogiem i szanowanie Jego porządku warunkiem życia i szczęścia

2. Jakie warunki osiągnięcia szczęścia ustanowił Bóg dla człowieka?

Stworzony przez Boga człowiek mógł żyć w szczęściu na ziemi i w wieczności, o ile będzie trwał w jedności i przyjaźni ze swoim Stwórcą i o ile będzie dobrowolnie szanował ustalony przez Niego ład i porządek.

Fundamentem jedności z Bogiem jest łaska, przyjaźń zaś z Nim opiera się na pełnym ufności i miłości posłuszeństwie. Przypomina tę prawdę Katechizm Kościoła Katolickiego, pouczając: "Bóg stworzył człowieka na swój obraz i ukonstytuował go w swojej przyjaźni. Człowiek, stworzenie duchowe, może przeżywać tę przyjaźń tylko jako dobrowolne poddanie się Bogu. Wyraża to właśnie zakaz dany człowiekowi, by nie jadł z drzewa poznania dobra i zła, "bo gdy z niego spożyje, niechybnie umrze" (Rdz 2, 17)." (KKK 396)

Oprócz trwania w jedności z Bogiem przez łaskę i w przyjaźni z Nim drugim warunkiem życia i szczęścia człowieka jest szanowanie porządku, który Bóg ustalił w stworzeniach. "Drzewo "poznania dobra i zła" (Rdz 2, 17) przywołuje symbolicznie nieprzekraczalną granicę, którą człowiek jako stworzenie powinien w sposób wolny uznać i z ufnością szanować. Zależy on od Stwórcy; podlega prawom stworzenia i normom moralnym, które regulują korzystanie z wolności." (KKK 396)

Dobroć i mądrość Boża ustaliła ład, porządek i sposób życia człowieka, mający go chronić przed śmiercią i zapewnić mu pełnię szczęścia i ziemskiego, i wiecznego. Bóg chciał, żeby dla człowieka nawet życie ziemskie było rajem bez cierpienia, nienawiści, wrogości, mszczenia się.

Stosowanie się do dobrze poznanych praw natury

3. Dlaczego nie można naruszać praw natury?

Na straży życia ludzkiego stoją prawa natury, które muszą być respektowane przez człowieka, jeśli nie chce umrzeć. Na ogół człowiek wie o tym i stosuje się do tych praw. I tak np. liczy się z prawem ciążenia i nie wychodzi z mieszkania położonego na wysokim piętrze przez okno, lecz przez drzwi; nie wchodzi do ognia, nie przebywa długo pod wodą lub w pomieszczeniach bez tlenu. Żaden rozsądny człowiek nie jeździ po zatłoczonych ulicach miasta samochodem z prędkością 180 km na godzinę, bo wie, czym się to może zakończyć.

Ponieważ człowiek posiada wolną wolę, dlatego nie zawsze liczy się z ustalonymi przez Boga prawami i nieraz wybiera to, co mu nie służy. I tak np. niszczy swoje zdrowie pijąc alkohol, paląc papierosy, zażywając narkotyki;  nadużywa rozrywek, doprowadzając się do wyczerpania itp. Swoim wypływającym z bezmyślności lub chciwości działaniem człowiek potrafi zrujnować przyrodę, doprowadzić do zachwiania w niej równowagi ekologicznej, wywołać anomalie klimatyczne itp. Wszystko to zaś obraca się przeciwko niemu, rujnuje jego zdrowie i przyśpiesza śmierć.

Istnieją obiektywne prawa przyrody, obiektywny porządek, do którego człowiek musi się dostosować, jeśli nie chce ponieść jakiejś szkody lub nawet utracić życia. Nieznajomość tych praw nie strzeże przed niebezpieczeństwem. I tak np. otruje się człowiek jedzący muchomory, nawet jeśli jest przekonany, że spożywa grzyby jadalne. Taki jest obiektywny porządek, że jedne substancje odżywiają nasz organizm, podtrzymują życie, leczą, umacniają nas, a inne – osłabiają, zatruwają lub doprowadzają do śmierci. Jako istota rozumna człowiek powinien dobrze poznać, co jest dla niego naprawdę dobre, a co – szkodliwe.

Respektowanie norm moralnych

4. Dlaczego człowiek powinien się kierować normami moralnymi?

Oprócz praw fizycznych –  które muszą być respektowane przez człowieka, jeśli nie chce umrzeć – istnieją jeszcze prawa moralne. Te również domagają się przestrzegania, gdyż stoją na staży wzrostu duchowego człowieka, życia łaski, a także życia wiecznego poza granicami śmierci.

Nieprzestrzeganie praw moralnych prowadzi do śmierci duchowej, tak jak lekceważenie praw fizycznych kończy się kalectwem lub śmiercią ciała . Tą śmiercią duchową jest zamieranie w człowieku dobroci, życzliwości, miłości, sprawiedliwości, a także największego daru Bożego, którym jest łaska Jego życia w nas, czyli łaska uświęcająca. Utrata tego daru prowadzi do śmierci wiecznej, zwanej potępieniem lub piekłem.

Normy moralne stanowią dla wolnego człowieka pouczenie, jak powinien ukształtować swoje odniesienie do Boga, do ludzi, do siebie samego i do otaczającego go świata. Tym odniesieniem może być miłość, szacunek, dobroć, sprawiedliwe traktowanie innych lub coś przeciwnego: nienawiść, wrogość. zazdrość, szkodzenie bliźnim itp.

W sferze moralnej, tak jak w prawach przyrody, także istnieje obiektywny porządek, który powinien być poznany i uszanowany. Znaczy to, że istnieje dobro obiektywne i zło obiektywne. I tak np. kierowanie się egoizmem, nienawiścią, zazdrością, obojętnością na los drugiego człowieka zawsze jest złem moralnym, natomiast wypływające z miłości okazywanie pomocy zawsze jest dobre.

Człowiek ma uznać ten obiektywny wymiar dobra i zła. Zło ma być dla niego złem, a dobro – dobrem. Nie wolno mu nazywać dobra złem, a zła – dobrem. 

Niebezpieczne też jest zacieranie granicy między złem a dobrem przez odpowiednie "łagodzące" wyrażenia słowne, np. przez nazywanie zabójstwa nienarodzonego dziecka przerwaniem ciąży, zabiegiem, regulacją poczęć, obroną praw kobiety itp.

Konieczność dobrego poznanie praw moralnych

5. Dlaczego trzeba się troszczyć o dobre poznanie zasad moralnych?

Nie można rozumieć zakazu spożywania owoców z "drzewa poznania dobra i zła" jako zabronienie posługiwania się rozumem w celu odróżnienia dobra od zła. Takie poznanie jest obowiązkiem człowieka. Jest ono konieczne, w przeciwnym bowiem razie nie wiedzielibyśmy, jak należy postępować. Sumienie pomaga nam rozpoznać, co jest obiektywnie dobre, a co – złe, zanim jeszcze wykonamy jakiś czyn. Człowiekowi nie wolno postępować brew temu poznaniu, czyli nie może czynić tego, co rozpoznał jako zło, ma natomiast obowiązek moralny wykonać to, co ocenia jako dobro.

Nie ustala się zasad moralnych, lecz się je odczytuje

6. Dlaczego nie wolno tworzyć dowolnych zasad moralnych?

Jeśli człowiek chce realizować prawdziwe dobro zamiast zła, powinien poznać obiektywne normy moralne i dostosować do nich swoje postępowanie. Zasad moralnych nie wolno sobie dowolnie ustalać, lecz mają one być rozpoznane. Nikt rozsądny nie wymyśla ani nie ustala, która godzina jest w danym momencie, lecz odczytuje ją, np. przy pomocy dokładnego zegarka. Podobnie też człowiek nie powinien ustalać, np. przez referendum, co jest dobrem a co złem, lecz odczytywać przy pomocy sumienia, co naprawdę służy człowiekowi, życiu społecznemu i zbawieniu, a co naprawdę szkodzi.

Człowiek ustalający w samowolny sposób nowe normy moralne, np. głoszący, że związki homoseksualistów są czymś równie pożytecznym i dobrym jak naturalne małżeństwa, przypomina szaleńca, który stwierdza: ”Ja uważam, że sól jest trucizną, a arszenik dobrą przyprawą, dlatego dosypuję go zamiast soli do mojej zupy”.


Podsumowanie

Tak więc pozwolenie na spożywanie owoców ze wszystkich drzew ogrodu edeńskiego i zakaz zrywania owoców z "drzewa poznania dobra i zła" oznacza, że człowiek – dla własnego dobra i dla dobra innych – powinien się stosować do określonych przez Boga praw, tak jak kierowca zobowiązany jest do przestrzegania określonej przez bezpieczeństwo prędkości.

Życie ziemskie nadal byłoby "rajem", gdyby wszyscy ludzie żyli zjednoczeni przez łaskę z Bogiem i gdyby, zamiast grzeszyć, kierowali się zawsze miłością, dobrocią, sprawiedliwością, miłosierdziem. Zniszczenie jedności z Bogiem i nieprzestrzeganie Jego zasad moralnych – czyli kierowanie się nienawiścią, pragnieniem zemsty, egoizmem – zamienia życie w  pasmo udręk, w ziemskie "piekło". To zaś prowadzi do śmierci wiecznej, czyli do potępienia.


STRONA GŁÓWNA

STRESZCZENIA || OGÓLNY SPIS TREŚCI

Inne witryny:

Ewangelia na każdy dzień
Jezus i Maryja w oczach ewangelistów i mistyków
Czytelnia
Leksykon "Prawdziwe Życie w Bogu"