Ostrożność w ocenianiu i osądzaniu

W tym samym czasie przyszli niektórzy i donieśli Mu o Galilejczykach, których krew Piłat zmieszał z krwią ich ofiar.¹ Jezus im odpowiedział: Czyż myślicie, że ci Galilejczycy byli większymi grzesznikami niż inni mieszkańcy Galilei, że to ucierpieli?² Bynajmniej, powiadam wam; lecz jeśli się nie nawrócicie, wszyscy podobnie zginiecie.³ Albo myślicie, że owych osiemnastu, na których zwaliła się wieża w Siloam i zabiła ich, było większymi winowajcami niż inni mieszkańcy Jerozolimy?⁴ Bynajmniej, powiadam wam; lecz jeśli się nie nawrócicie, wszyscy tak samo zginiecie.⁵ (Łk 13,1-5)

1. Kto jest grzesznikiem potrzebującym nawrócenia?

2. Wszystko odczytywać jako wezwanie do nawrócenia

Chrystus uczy nas właściwego odczytywania tego, co słyszymy lub obserwujemy. Docierające do nas dobre lub złe wiadomości nie powinny nas skłaniać do osądzania innych, lecz przede wszystkim do oceniania siebie. Osądzanie innych nie przynosi nam pożytku, natomiast myślenie o swoim postępowaniu i właściwe ocenianie go jest pożyteczne.

3. Co Bóg chce mi powiedzieć przez różne wydarzenia?

Bóg przemawia do nas nie tylko przez słowa Pisma Świętego, ale także przez wydarzenia – i to nawet przez takie, których On nie jest główną przyczyną. To nie Bóg lecz Piłat spowodował śmierć Galilejczyków i rozkazał zmieszać ich krew "z krwią ich ofiar” (por. Łk 13,1). To nie Bóg zburzył wieżę w Siloam, powodując śmierć osiemnastu osób, lecz przyczyną tego wypadku musiała być jakaś wada konstrukcyjna tej budowli. Bóg przemawia do nas przez wszystko, dla naszego dobra. W tym wypadku przez znane tragiczne wydarzenia przypomniał, że śmierć może każdego zaskoczyć, dlatego trzeba zawsze tak żyć, aby być przygotowanym na spotkanie z Panem. Tę samą prawdę przypomina nam Bóg także dzisiaj przez docierające do nas wiadomości o katastrofach, wojnach, zabójstwach, wypadkach. Wszystkie tragiczne wydarzenia, o których słyszymy lub w których uczestniczymy, przypominają nam słowa Jezusa: "jeśli się nie nawrócicie, wszyscy tak samo zginiecie” (Łk 13,5). Kiedy słuchamy wiadomości, powinniśmy sobie zadawać pytanie: Co Bóg chce mnie powiedzieć przez to, co słyszę? Do czego mnie wzywa? O konieczności jakiej przemiany mojego życia mi przypomina? Może wzywa mnie do udzielenia jakiejś pomocy, choćby tylko przez modlitwę za tych, których dotknęło nieszczęście?

4. Nawrócenie konieczne, by uniknąć wiecznej zguby

Analizowanie wstrząsających wydarzeń – o zbrodni Piłata i nieszczęśliwym wypadku zawalenia się wieży, która zabiła osiemnaście osób – Jezus zakończył słowami: "jeśli się nie nawrócicie, wszyscy tak samo zginiecie”. (Łk 13,5) Nawrócić się oznacza zmienić radykalnie kierunek swojego życia, czyli zejść z przestronnej drogi zła, która prowadzi do wiecznej zguby, i wejść na drogę wąską, która prowadzi do życia wiecznego (por. Mt 7,13-14). Nawrócenie to porzucenie grzechu i egoizmu, by żyć dla innych i przynosić owoce dobra. Nawrócić się to przejść od niewiary do wiary w Boga Ojca, Syna Bożego, Jezusa Chrystusa i Ducha Świętego – wiary wyznawanej nie tylko słowami, ale całym swoim życiem. Bóg daje nam środki i czas, abyśmy mogli się nawrócić i uniknąć wiecznej zguby, jak o tym poucza nas Jezus Chrystus w przypowieści o nieurodzajnym drzewie figowym (Łk 13,6-9).

Przypowieść o nieurodzajnym drzewie figowym

I opowiedział im następującą przypowieść: Pewien człowiek miał drzewo figowe zasadzone w swojej winnicy; przyszedł i szukał na nim owoców, ale nie znalazł.⁶ Rzekł więc do ogrodnika: Oto już trzy lata, odkąd przychodzę i szukam owocu na tym drzewie figowym, a nie znajduję. Wytnij je: po co jeszcze ziemię wyjaławia?⁷ Lecz on mu odpowiedział: Panie, jeszcze na ten rok je pozostaw; ja okopię je i obłożę nawozem;⁸ może wyda owoc. A jeśli nie, w przyszłości możesz je wyciąć.⁹ (Łk 13,6-9)

1. Egoistyczne zabieranie innym

Właściciel winnicy nakazał ogrodnikowi wyciąć drzewo figowe, które przez trzy lata bezużytecznie wyjaławiało ziemię, nie przynosząc żadnego owocu (por. Łk 13,6-7). Swoją decyzję uzasadniał troską o inne rośliny i drzewa winnicy. Figowiec bowiem wraz z wodą czerpał z gleby zawarte w niej składniki, jednak owoców nie przynosił. Był więc szkodliwy, bo nic nie dając, brał i pozbawiał inne rośliny winnicy składników, potrzebnych im do wzrostu i owocowania. Nieurodzajne drzewo figowe symbolizuje ludzi egoistycznych, którzy nie tylko nic nie dają bliźnim, ale jeszcze zabierają im coś wartościowego jak leniwy student, który zablokował miejsce na studiach innym, bardziej pracowitym od siebie kandydatom.

2. Branie i dawanie

My, ludzie, jako stworzenia potrzebujemy do istnienia i życia pomocy innych bytów, tak jak rośliny i drzewa potrzebują słońca, wilgoci i odżywczych składników zawartych w glebie. Nikt z nas nie potrafi się więc obyć bez brania, bez korzystania z tego, co daje rodzina, społeczeństwo, świat materialny, a przede wszystkim – Bóg. Jednak w zamian za to, co otrzymujemy w ciągu całego życia, powinniśmy wydawać owoce dobra, pożyteczne dla innych, odżywiające bliźnich i wzmacniające ich jak płody drzew owocowych, jak chleb zrobiony z przerobionych zbóż. Człowiek kochający bierze po to, by dawać, natomiast egoista, podobny do nieurodzajnego drzewa figowego z przypowieści Jezusa, tylko zagarnia, korzysta, nie dając w zamian nic. Wzorem dawania jest dla nas przede wszystkim Jezus Chrystus, ukryty pod postaciami chleba i wina – owoców ziemi, winnych krzewów i pracy rąk ludzkich.

3. Mamy wpływ na sposób naszego życia

Żadne drzewo nie ma wpływu na swoje owocowanie. Inaczej jest z nami, ludźmi. Ponieważ posiadamy wolną wolę, dlatego sami decydujemy o tym, czy przynosimy owoce dobra lub ich nie wydajemy. To od naszej wolnej woli zależy wybór życia egoistycznego, w którym szukamy tylko siebie, lub opartego na miłości, która "nie szuka swego” (1 Kor 13,5). Od nas zależy podtrzymywanie myśli dobrych lub złych. Dzięki wolnej woli wybieramy to, co wypowiadają nasze usta: słowa życzliwe lub uszczypliwe, umacniające lub zniechęcające, rodzące pokój lub niepokój, strach i przygnębienie. Nasza wolna wola decyduje o dobrym lub grzesznym sposobie działania.

4. Jeszcze na ten rok pozostaw nieurodzajne drzewo

Właściciel winnicy przez trzy lata przychodził i sprawdzał owocowanie figowca. Po tym okresie stwierdził, że drzewo nadaje się tylko do wycięcia, bo nie tylko nie przynosi owoców, lecz jeszcze wyjaławia ziemię i tym samym utrudnia innym roślinom prawidłowy wzrost. Powiedział więc do ogrodnika: "Oto już trzy lata, odkąd przychodzę i szukam owocu na tym drzewie figowym, a nie znajduję. Wytnij je: po co jeszcze ziemię wyjaławia?” (Łk 13,7). Ogrodnik poprosił jednak o możliwość dodatkowego działania przez rok, aby się całkowicie upewnić co do stanu drzewa figowego. Odpowiedział więc właścicielowi winnicy: "Panie, jeszcze na ten rok je pozostaw; ja okopię je i obłożę nawozem; może wyda owoc. A jeśli nie, w przyszłości możesz je wyciąć.” (Łk 13,8-9) Tą prośbą o dodatkową troskę nad nieurodzajnymi drzewami, czyli grzesznymi ludźmi, jest przede wszystkim męka i śmierć krzyżowa Jezusa Chrystusa. Przez to, co wycierpiał, Zbawiciel przez wieki istnienia ludzkości woła do Ojca, by nawet największemu grzesznikowi dał dodatkową szansę na poprawę. Do tego wielkiego wołania przelanej na krzyżu Krwi Chrystusa dołączają się jeszcze modlitewne prośby Kościoła i mieszkańców nieba – z Maryją na czele – o nawrócenie grzeszników, o danie im czasu i udzielenie dodatkowej pomocy, dzięki której przestaną wyjaławiać ziemię i zaczną przynosić owoce dobrych czynów, myśli i słów.

5. Wyjątkowa troska o nieurodzajne drzewo

Na uwagę zasługuje wielka troska ogrodnika o nieurodzajnego figowca. Nie tylko prosi on właściciela winnicy, by nie wycinał go jeszcze przez rok, ale obiecuje szczególne zajęcie się nim. Powiedział: "Panie, jeszcze na ten rok je pozostaw; ja okopię je i obłożę nawozem; może wyda owoc. A jeśli nie, w przyszłości możesz je wyciąć”. (Łk 13,8-9) Ogrodnik nie pozostawił bez opieki całej winnicy, jednak z wyjątkową troskliwością zajął się nieurodzajnym figowcem. Chciał go uchronić przed wycięciem. Nie powiedział, że całą winnicę przekopie i że wszystkie rosnące tam drzewa i rośliny posypie nawozem. Nie obiecał tego, gdyż oprócz nieurodzajnego figowca żadne drzewo ani krzew tego nie potrzebowały. Ogrodnik z przypowieści Jezusa zapowiedział, że tylko nieurodzajne drzewo okopie i obłoży nawozem, czyli zrobi coś, co ułatwi mu owocowanie. Ten dobry i troskliwy ogrodnik jest symbolem Chrystusa, który chce ocalić każdego grzesznika, dlatego zajmuje się nim osobiście i indywidualnie. Jezus, jak ten ogrodnik, troszczy się osobiście o każdego grzesznego człowieka i udziela mu dostosowanych do jego osobowości łask, aby umożliwić mu przemienienie się z egoisty w człowieka szlachetnego, który owocami dobra będzie karmił innych. Zbawiciel daje nam przykład, jak mamy traktować ludzi grzesznych, słabych, upadających. Powinniśmy się nimi zająć w szczególny sposób i swoimi modlitwami, ofiarami, postami, radami, zachętami ─ a przede wszystkim przykładem – pomagać im się poprawić. Nie można ludziom złym życzyć wyłącznie kary i śmierci. Trzeba się za nich modlić, aby przestali czynić zło i zaczęli dobrem służyć Bogu i ludziom. Swoimi modlitwami możemy ocalić kogoś od potępienia.

6. Tajemnicze zakończenie przypowieści

Wielu słuchaczy Jezusowej przypowieści o nieurodzajnym figowcu chciałoby wiedzieć, co się ostatecznie z nim stało. Czy właściciel winnicy rzeczywiście nie kazał go wyciąć? Czy pozwolił ogrodnikowi okopać go i obłożyć nawozem? Czy mu to pomogło? Czy w końcu wydał owoce? Przypowieść nie daje odpowiedzi na te pytania, gdyż nie została nam dana po to, by jak telewizyjny serial przedstawiać nam życie innych ludzi i fascynować się nim. Słowo Jezusa zawsze jest skierowane do mnie po to, by mi pomóc się uświęcić. Mam się zatem zastanowić, jakim rodzajem drzewa jestem: takim, które przynosi owoce dobrych czynów, słów i myśli,  czy też takim, które z wszystkiego korzysta, a innym nic nie daje. Mam także pomyśleć nad tym, czy wykorzystuję właściwie wszystkie łaski, których Jezus, Dobry Ogrodnik, i Duch Święty mi udzielają, i czy w ogóle pozwalam Bogu działać we mnie. Muszę także poważnie zastanawiać się nad tym, czy otrzymam jeszcze jakiś okres czasu, by z egoisty stać się człowiekiem dobrym, troszczącym się o innych, rozdającym bliźnim liczne owoce dobra. Czy jeszcze zdążę się nawrócić?

7. Czas na nawrócenie nie jest nieskończenie długi

Przypowieść Jezusa poucza, że drzewo figowe mogło zacząć przynosić owoce w ciągu danych mu na wzrost trzech lat lub czterech – z jednym dodatkowym rokiem szczególnej pielęgnacji przez ogrodnika. Okres, dany przez Boga każdemu człowiekowi na to, by zaczął przynosić owoce dobra, kończy się z chwilą jego ziemskiego życia. Jak drzewo może przynosić owoce tylko wtedy, gdy tkwi w ziemi, tak człowiek może się nawrócić tylko do momentu swojej śmierci. Czas na nawrócenie nie trwa wiecznie. Każdy z nas, ludzi, ma tylko jedno życie ziemskie o różnej długości. Jest ono okresem naszego przygotowania się do wieczności. Wchodzi się w nią przez śmierć, która kończy możliwość nawrócenia się. Poucza o tym jednoznacznie Katechizm Kościoła Katolickiego, który porównuje do niezmiennego stanu upadłych aniołów sytuację ludzi, którzy nie nawrócili się do momentu śmierci. Jedni i drudzy zdecydowanie odrzucili skruchę, dlatego trwa w nich grzech, pomimo miłosierdzia Bożego. Katechizm wyjaśnia: "Nieodwołalny charakter wyboru dokonanego przez aniołów, a nie brak nieskończonego miłosierdzia Bożego sprawia, że ich grzech nie może być przebaczony. Nie ma dla nich skruchy po upadku, jak nie ma skruchy dla ludzi po śmierci”. (KKK 393)

8. Różne nieurodzajne figowce

Właścicielem winnicy z przypowieści Jezusa jest wszechmocny i wszechwiedzący Bóg. Rosnące tam krzewy i drzewa oznaczają pojedynczych ludzi. Mogą też oznaczać narody. Nieurodzajny figowiec to symbol zdeprawowanych jednostek ludzkich i państw. Stwórca, który spowodował, że ziemia jest zaludniona przez ludzi, chce, aby oni – jako jednostki i narody – przynosili owoce dobra. Jeśli tak się dzieje, różne państwa i królestwa istnieją przez wieki. Kiedy jednak zamieniają się w zdeprawowane moralnie królestwa zła, imperia oparte na przemocy, nieprawości, korupcji, krzywdzie ludzkiej, po jakimś czasie – nieraz długim – upadają. Są wycinane jak nieurodzajny figowiec. Przypowieść Jezusa niesie ważne przesłanie dla Europy, której kraje czciły kiedyś Boga, kochały Go, budowały cywilizację opartą na wartościach zaczerpniętych z Ewangelii. Czas dany na poprawę i przynoszenie dobrych owoców nie jest nieskończenie długi ani dla jednostek, ani dla państw i zdeprawowanych organizacji.

9. Różne przejawy troski o nieurodzajne figowce

Ogrodnik z przypowieści Jezusa chciał okopać nieurodzajne drzewo i obłożyć je nawozem, aby przyniosło owoce i dzięki temu mogło uniknąć wycięcia. Boski Ogrodnik, Jezus, uczynił dla nas znacznie więcej. On użyźnił nasze dusze łaskami, wysłużonymi przez swoją mękę i bolesną śmierć na krzyżu. Zbawiciel pozostał z nami, przede wszystkim w Eucharystii, abyśmy mogli żyć z Nim w jedności i przynosić wiele owoców dobra jak latorośl, która tkwi w winnym krzewie (por. J 15,1-6). Pozostawił nam Ewangelię, która pozwala nam oczyścić nasze umysły ze złych myśli, pragnień, planów i doktryn, a serca – z egoistycznych pragnień, dążeń, zabiegów (por. J 15,2-3).  Dzięki tym wszystkim łaskom możemy stale pokonywać w sobie egoizm, zakłamanie, grzech i przynosić owoce dobra, miłości. Możemy jako jednostki, rodziny, wspólnoty i narody ciągle się doskonalić w wyświadczaniu sobie wzajemnego dobra. Jeśli jednak człowiek lub naród zlekceważy Boską pomoc, wzgardzi Jezusem, Jego zbawczym Krzyżem, Ewangelią i innymi łaskami, które otrzymał, i jak nieurodzajny figowiec nie wyda owoców dobra, to nie znajdzie w nikim ratunku. Ściągnie na siebie tragiczny los, zapowiedziane przez Jezusa jako wycięcie nieurodzajnego figowca, który – pomimo otrzymania wyjątkowej dodatkowej pomocy – nie przyniósł owoców (por. J 13,9).

Uzdrowienie kobiety w szabat

Nauczał raz w szabat w jednej z synagog.¹⁰ A była tam kobieta, która od osiemnastu lat miała ducha niemocy: była pochylona i w żaden sposób nie mogła się wyprostować.¹¹ Gdy Jezus ją zobaczył, przywołał ją i rzekł do niej: Niewiasto, jesteś wolna od swej niemocy.¹² Włożył na nią ręce, a natychmiast wyprostowała się i chwaliła Boga.¹³ Lecz przełożony synagogi, oburzony tym, że Jezus w szabat uzdrowił, rzekł do ludu: Jest sześć dni, w których należy pracować. W te więc przychodźcie i leczcie się, a nie w dzień szabatu!¹⁴ Pan mu odpowiedział: Obłudnicy, czyż każdy z was nie odwiązuje w szabat wołu lub osła od żłobu i nie prowadzi, by go napoić?¹⁵ A tej córki Abrahama, którą szatan osiemnaście lat trzymał na uwięzi, nie należało uwolnić od tych więzów w dzień szabatu?¹⁶ Na te słowa wstyd ogarnął wszystkich Jego przeciwników, a lud cały cieszył się ze wszystkich wspaniałych czynów, dokonywanych przez Niego.¹⁷ (Łk 13,10-17)

1. Niemoc duchowa

Kobieta, która znajdowała się w synagodze, miała "ducha niemocy” (Łk 12,11). Ta jej "niemoc” ujawniała się w tym, że była pochylona i nie mogła się w żaden sposób wyprostować. Nie potrafiła więc popatrzeć w górę, w kierunku nieba. Ciągle musiała patrzeć tylko w stronę ziemi. Jezus stwierdził, że to schorzenie kobiety było dziełem szatana, który od osiemnastu lat trzymał ją na uwięzi (por. Łk 13,16). Mówiąc te słowa, Zbawiciel pokazuje nam, jak działają złe duchy. Trzymają one człowieka na uwięzi w taki sposób, że pochyla się tylko nad ziemią, nad sprawami światowymi. Jest zapatrzony jedynie w bogactwo materialne, ziemską potęgę i przemijające przyjemności. Nie potrafi wznieść wzroku w stronę nieba, do Boga, swojego Stwórcy i Zbawiciela. Ta szatańska "niemoc” wznoszenia się ponad to co ziemskie ogarnia nie tylko jednostki, ale również całe społeczeństwa i kraje. Wszyscy ci ludzie, trzymani na uwięzi przez szatana, potrzebują uwolnienia, którego może dokonać tylko Jezus Chrystus, wszechmocny Pan i Zbawiciel. O to uzdrowienie ludzkości powinniśmy Go prosić.

2. Istota spoglądająca w niebo i w stronę ziemi

Istnieje jedna Osoba, która w szczególny sposób pokazuje przez wieki światu, jak można mieć wzrok utkwiony w Bogu, w niebie i równocześnie nie odwracać go od spraw ziemskich. To Maryja, wzór kobiety patrzącej w niebo i równocześnie w stronę ziemi. Była zapatrzona w Boga, w Jezusa Chrystusa, Syna Bożego, w czasie swojego ziemskiego życia i tak jest nadal, gdy z ciałem i duszą przebywa w domu Ojca. Wzięta do nieba, patrzy na Boga, ale i na ziemię, aby swoimi modlitwami wspierać nas, słabych ludzi. Kiedy żyła na ziemi, szatanowi nigdy nie udało się odwrócić jej wzroku od Boga, aby pochylać się jak wielu ludzi tylko nad tym, co ziemskie, światowe, materialne.

W kazaniu św. Wawrzyńca Justynianiego, biskupa, znajdujemy piękne słowa o Maryi, która swój wzrok zawsze miała zwrócony w stronę Boga, dlatego otrzymywała od Niego mądrość i liczne łaski, aby w sposób właściwy pochylać się nad sprawami ziemskimi. Święty tak o Niej pisze: "Kiedy Najświętsza Dziewica rozpamiętywała wszystko, o czym dowiedziała się czytając, słuchając i patrząc, jakże bardzo wzrastała w wierze, jak bardzo pomnażała się w zasługi, jak wiele nabywała mądrości, jak się coraz to bardziej rozpłomieniała ogniem miłości. W ustawicznym rozważaniu niebieskich tajemnic odnajdywała swą radość, doznawała obfitości darów Ducha Świętego, unosiła się ku Bogu i zachowywała pokorę. Takie postępy w łasce Bożej podnoszą ku szczytom i coraz bardziej pomnażają chwałę. Błogosławione zaiste serce Najświętszej Dziewicy! Ona to dzięki zamieszkaniu i pouczeniom Ducha Świętego była zawsze we wszystkim poddana woli Bożego Słowa. Nie kierowała się własnym odczuciem i osądem, ale w zewnętrznym posługiwaniu spełniała to, co wewnętrznie Mądrość poddawała Jej wierze. Wypadało bowiem, aby Mądrość Boża, która zbudowała Kościół jako mieszkanie dla siebie, posłużyła się Najświętszą Dziewicą jako wzorem zachowywania prawa, czystości serca, pokory i duchowego poświęcenia." (Kazanie 8, W święto oczyszczenia NMP)

3. Zdeformowani duchowo i "pochyleni” nad prawem

W synagodze znajdował się jej przełożony i jeszcze inni podobni do niego ludzie, którzy byli duchowo bardziej wykrzywieni i "pochyleni” niż uzdrowiona ze swojej niemocy niewiasta. Nie potrafili się duchowo "wyprostować”, nie umieli się wznieść ponad swój ograniczony sposób widzenia, aby dostrzec w uzdrawiającym działaniu Jezusa Boską wielkość i dobroć. Przełożony synagogi był "oburzony tym, że Jezus w szabat uzdrowił” (Łk 13,14). Zamiast się cieszyć, złościł się. Jego wzrok był skoncentrowany jedynie na prawie o spoczynku szabatowym, natomiast tego, co uczynił Jezus cierpiącej kobiecie w jego obecności, nie potrafił lub raczej nie chciał właściwie odczytać i ocenić. Nie pozwalał też na to, by Jezus uzdrowił jego zdeformowanego ducha.

4. Dostrzegający niewiele

Przełożony synagogi jest przedstawicielem ludzi "trzymanych na uwięzi przez szatana” bardziej niż kobieta, która nie potrafiła się wyprostować i ciągle była pochylona w stronę ziemi. Człowiek ten był "pochylony” tylko nad prawem o spoczynku szabatowym, które w dodatku interpretował w sposób bardzo ciasny. Oprócz "przepisu” nie widział nic więcej, nie dostrzegał cierpienia obecnej w synagodze kobiety, nie chciał w Jezusie zauważyć kogoś wyjątkowego. Ten wykrzywiony duchowo człowiek reprezentuje ogromną rzeszę ludzi, którzy oprócz swoich interesów, których potrafią bronić do upadłego, nie widzą lub nie chcą zobaczyć nic więcej. Nawet ból i cierpienie bezbronnych ludzi staje się dla nich obojętne. W swoim duchowym zaślepieniu i "wygięciu” nie widzą w cierpiących ludziach zbolałego Chrystusa i odchodzą od Niego (por. Mt 25,31-46). Nie widzą Go i porzucają, bo chcą tak postępować. Swoje zaślepienie i złe postępowanie usprawiedliwiają – jak przełożony synagogi – obroną czegoś słusznego.

5. Jezus spełnia ukryte pragnienie zgarbionej niewiasty

 Dotknięta swoją dolegliwością kobieta nie prosiła głośno Jezusa o uzdrowienie. Może wzywała Jego pomocy jedynie w swoim sercu z obawy, by nie narazić Go na potępienie za wykonywanie niedozwolonej w szabat "pracy” uzdrowienia. Jezus jednak ją zauważył. Dostrzegł ukrytą w jej sercu wiarę, "przywołał ją i rzekł do niej: Niewiasto, jesteś wolna od swej niemocy. Włożył na nią ręce, a natychmiast wyprostowała się i chwaliła Boga”. (Łk 13,12-13) Uzdrowił ją, chociaż wiedział, że wywoła reakcję potępienia ze strony swoich wrogów.

6. Złość i krytyka zamiast radości

Jezus wiedział, jaką reakcję wywoła ze strony przełożonego synagogi i innych swoich przeciwników, jednak uzdrowił niewiastę, która Go o to głośno nie prosiła. I rzeczywiście słowa krytyki padły. Jednak przełożony synagogi nie miał na tyle odwagi, by wprost skrytykować Jezusa, dlatego swoją złość na Niego "ukrył”, wyładowując się na obecnych w synagodze ludziach. To do nich skierował swoje krytyczne słowa, licząc na to, że usłyszy je także Jezus. Oburzony "tym, że Jezus w szabat uzdrowił, rzekł do ludu: Jest sześć dni, w których należy pracować. W te więc przychodźcie i leczcie się, a nie w dzień szabatu!” (Łk 13,14) Przełożony synagogi przedstawia licznych zarozumiałych i złośliwych ludzi, którzy nie cieszą się z dobra czynionego przez innych. Reprezentuje on tych, którzy wszędzie i u wszystkich widzą tylko złe działanie, którzy krytykują wszystko oprócz tego, co sami robią, myślą i mówią, bo tylko to uważają za jedynie słuszne, dobre, prawdziwe, wartościowe. Są ogarnięci pychą, która izoluje ich wewnętrznie od prawdy i dobra, ukazywanego i czynionego przez innych ludzi. Złość i pycha zaślepia ich, deformując sposób patrzenia i oceniania.

7. Nie można zwierząt lepiej traktować niż ludzi

Przełożonemu synagogi i tym wszystkim, którzy jak on potępiali Jezusa za uzdrowienie w szabat kobiety trzymanej na uwięzi przez szatana od osiemnastu lat, Zbawiciel powiedział: "Obłudnicy, czyż każdy z was nie odwiązuje w szabat wołu lub osła od żłobu i nie prowadzi, by go napoić? A tej córki Abrahama, którą szatan osiemnaście lat trzymał na uwięzi, nie należało uwolnić od tych więzów w dzień szabatu?” (Łk 13,15-16) Jezus nie potępił ludzi, którzy w szabat troszczą się o zwierzęta, jednak nazwał obłudnikami tych, którzy zwierzętom okazują pomoc, a równocześnie są niewrażliwi – jak przełożony synagogi – na ludzkie cierpienie. Pouczenie Jezusa odnosi się do wielu ludzi, między innymi do ekologów, którzy bronią najmniejszego stworzenia i rośliny, nie dbając równocześnie o cierpiących i żyjących wokół nich w niedostatku bliźnich. Ich cierpień i potrzeb nie dostrzegają. Niektórzy małżonkowie wolą troszczyć się o psy, koty i inne zwierzęta, niż urodzić lub adoptować dziecko i z miłością się nim opiekować.

8. Zawstydzeni przeciwnicy Jezusa

Swoją dobrocią i mądrością Zbawiciel zawstydzał niektórych ludzi – przede wszystkim tych, w których nie było Bożej mądrości ani dobroci, lecz tego w sobie nie uznawali. Do grupy zawstydzonych zaliczały się osoby podobne do przełożonego synagogi, czyli takie, które mądre, dobre i płynące z miłości dzieła Jezusa określali jako złe, grzeszne, niewłaściwe. Zło w dobru i błąd w tym, co prawdziwe, widzą ludzie zarozumiali, sprzeciwiający się stale oświecającym łaskom Ducha Świętego. Tak było przed przyjściem Chrystusa, w czasie Jego ziemskiego życia i tak jest również dzisiaj. Byli i nadal są ludzie trzymani duchowo na uwięzi przez szatana bardziej niż kobieta uwolniona ze swojej niemocy przez Jezusa. Niektórzy z nich nie odczuwają skruchy ani nawet nie są zawstydzeni swoim zaślepieniem i złym postępowaniem. Jezus mógłby ich uleczyć, tak jak uwolnił z niemocy zgarbioną fizycznie kobietę, jednak tego nie chcą. Wolą żyć w swoim zaślepieniu, w swoim narcystycznym stałym pochylaniu się nad sobą i nad swoimi poglądami, uznawanymi przez siebie za jedynie słuszne.

9. Radość jednych i smutek drugich

Przeciwnicy Jezusa – mówiąc językiem niektórych dzisiejszych polityków – byli "w totalnej opozycji” do Niego. Każde Jego działanie krytykowali i podważali. Nie miało dla nich znaczenia to, że uzdrowił cierpiącą od osiemnastu lat fizycznie i psychicznie kobietę, że doprowadził ją do wychwalania Boga (por. Łk 13,13) W przeciwieństwie do całego ludu, który "cieszył się ze wszystkich wspaniałych czynów, dokonywanych przez Niego”, byli ogarnięci złością i wstydem (Łk 12,17). Nie radowały ich wielkie dzieła Jezusa, bo nie zależało im ani na Nim, ani na Bogu, ani na ludziach. Nikogo nie kochali. Swoją złość, nienawiść, zazdrość i pychę ukrywali obłudnie pod troską o przestrzeganie prawa szabatowego, o świętość szabatu. Z powodu zniszczenia w sobie prawości w ludziach tych nie było ani radości ani pokoju. Żyli w stałych udrękach wywoływanych przez swój egoizm, nienawiść i zazdrość. Nie było w nich nic z radości tłumu, którego cieszyły dobre i wielkie czyny Jezusa. Skazali się na smutek.

10. Konieczność wszechmocnego lekarza

Jezus uzdrowił kobietę trzymaną od osiemnastu lat na uwięzi przez szatana. Mógłby uzdrowić duchowo także tych wszystkich obecnych w synagodze, którzy byli – jak jej przełożony – pochyleni tylko nad sobą, zapatrzeni tylko w siebie, obojętni na cudze cierpienie i zaślepieni na dobro tworzone przez Jezusa. Tylko Chrystus, zsyłając Ducha Świętego, mógłby uzdrowić tych ludzi. Innymi środkami trudno byłoby to osiągnąć. Nie da się takich ludzi zmienić np. rzeczową dyskusją, bo albo jej nie podejmą, albo żadnego sensownego argumentu nie przyjmą. Dramat tych zarozumiałych ludzi polega na tym, że tak jak przełożony synagogi nie szukają pomocy u Zbawiciela. Osobom tak zaślepionym można pomagać jedynie w ten sposób, że przez modlitwę i znoszone za nie posty i umartwienia, oddaje się je leczącej potędze Chrystusa i Ducha Świętego. Może kiedyś ją przyjmą i zostaną duchowo uzdrowione. Innych, naturalnych środków, które mogłyby uleczyć zamkniętych na dobro i prawdę ludzi, nie ma, albo raczej – istnieją, jednak nie są przez nich przyjmowane, np. upomnienia i sensowne argumenty. Tylko Boski Lekarz potrafi zauważyć w ich sercach niewielką szczelinę dobrej woli, przez którą – gdy tylko się pojawi – wleje w nie swoją łaskę, aby jej mocą zostali uwolnieni z więzów szatana.

Królestwo Boże podobne do gorczycy lub zaczynu

Mówił więc: Do czego podobne jest królestwo Boże i z czym mam je porównać?¹⁸ Podobne jest do ziarnka gorczycy, które ktoś wziął i posadził w swoim ogrodzie. Wyrosło i stało się wielkim drzewem, tak że ptaki powietrzne gnieździły się na jego gałęziach.¹⁹ I mówił dalej: Z czym mam porównać królestwo Boże?²⁰ Podobne jest do zaczynu, który pewna kobieta wzięła i włożyła w trzy miary mąki, aż wszystko się zakwasiło.²¹ (Łk 13,18-21)

1. Błędne wyobrażenia o królestwie Bożym

Jezus zdawał sobie sprawę z tego, że Jego rodacy mylnie wyobrażają sobie oczekiwane królestwo, które utworzy Mesjasz, gdy przyjdzie. Myśleli, że zbuduje wielki dobrobyt i nie tylko uwolni spod władzy Rzymian Izraelitów, ale ponadto zapewni im panowanie nad innymi narodami. Ponieważ wielu widziało potężne cuda Chrystusa, dlatego z Jego osobą wiązało zbudowanie tego wymarzonego królestwa. Jezus chciał zburzyć nieprawdziwe wyobrażenia o królestwie mesjańskim, dlatego cierpliwie wyjaśniał, jakie królestwo zbuduje: nie polityczne, lecz – Boże. Nie będzie ono takie, jakie wyobrażali sobie Jego rodacy i wielu nam współczesnych ludzi. Aby przybliżyć tajemnicę prawdziwego Bożego królestwa, które On Jezus, prawdziwy Mesjasz, już zaczął budować, posłużył się przykładem wzrastania wyjątkowo małego ziarna gorczycy, które zamienia się w drzewo, i do zakwaszania dużej ilości ciasta odrobiną zaczynu.

2. Ziarno i zaczyn Bożej miłości

Często wielkie dzieła Boże na początku są tak niepokaźne jak ziarno gorczycy lub niewielka ilość zaczynu chlebowego, z czasem jednak ujawnia się ich wspaniałość, potęga i trwałość. Tak było z Wcieleniem się Syna Bożego, o którym od chwili Zwiastowania wiedziała tylko Maryja, i tak jest również z wielkim dziełem Boga, którym jest Jego królestwo. Ono już powstało, jednak pojawiło się bez zewnętrznego blasku, okazałości i splendoru. Powstało ono i nadal powstaje w tych sercach ludzkich, w których Duch Święty rozlał i rozlewa Bożą miłość (por. Rz 5,5). Dzięki działaniu tego Ducha Świętości, w tym co ludzkie, słabe i małe pojawił się element Boski: Boża miłość, zaczątek świętości, będącej cechą Boga. Jednak w swojej początkowej fazie ta miłość Boża i świętość jest niemal niezauważalna, gdyż podobna jest do bardzo małego ziarna gorczycy, zakopanego w glebie, lub do odrobiny zaczynu, włożonego "w trzy miary mąki” (Łk 13,21). Ta niepozorna miłość posiada jednak w sobie potężną moc wzrastania, taką jaką ma ziarno gorczycy, które może zamienić się w drzewo dające schronienie ptakom, i taką jak zaczyn, który potrafi zakwasić dużą ilość ciasta, aby można było upiec z niego pożyteczne chleby.

3. Królestwo Boże wzrastające wraz z miłością do Boga i ludzi

Wszczepiona przez Ducha Świętego w ludzkie serce miłość – podobna do rozwijającego się i wzrastającego ziarna gorczycy i działająca jak niewielka ilość zaczynu w mące – to dopiero początek królestwa Bożego w nas. To królestwo wzrasta wraz z powiększaniem się naszej miłości. Jej obecność w nas różnie się przejawia. Może się ujawniać w czynach miłości bardzo powszednich, takich jak pełna ciepła troska o współmałżonka, dzieci, rodzinę, przyjaciół, znajomych i nieznajomych. Kiedy jednak miłość – a wraz z nią królestwo Boże – wzrośnie jak ziarnko gorczycy, ujawni się w pełnej poświęcenia służbie Bogu i człowiekowi, w różnych przejawach ofiarności, usłużności, rezygnacji z siebie, aż po całkowitą ofiarę ze swojego życia dla Boga i bliźnich. Miłość pogłębiona i rozwinięta – podobna nie do ziarenka, lecz do drzewa gorczycznego i do zaczynu, który zakwasił całe ciasto – przejawi się w miłowaniu nieprzyjaciół, w modlitwie za nich, w życzeniu im dobra, w trosce o ich nawrócenie i zbawienie. Miłość nieprzyjaciół jest najbardziej podobna do miłości Bożej. Kiedy więc pojawia się w człowieku, oznacza, że wzrosło w nim królowanie Boga i Jego królestwo.

4. Zaczyn królestwa Bożego, zakwaszający wszystko

Miłość, która jest fundamentem królestwa Bożego, podobna jest do zaczynu, "który pewna kobieta wzięła i włożyła w trzy miary mąki, aż wszystko się zakwasiło” (Łk 13,21). Oznacza to, że wlana przez Ducha Świętego w serce człowieka miłość stopniowo ogarnia wszystkie sfery jego życia, całą jego osobowość. Coraz bardziej intensywna i stała obejmuje wolę, która zaczyna pragnąć wyłącznie dobra dla innych; uczucia, które stają się coraz bardziej przyjazne i pełne ciepła; umysł, który obmyśla sposoby, jak dobrze i skutecznie pomagać i służyć innym. Miłość – podobna do zaczynu zakwaszającego całe ciasto – w miarę wzrastania powoduje, że jej wyrazem stają się wszystkie wypowiadane słowa, wykonywane czyny, podtrzymywane w umyśle myśli i wypełniające serce uczucia. Wszystko w osobowości człowieka staje się królestwem Bożym, czyli królowaniem Miłości. Jak zaczyn "zakwasza” ona życie osobiste, rodzinne, społeczne, zawodowe, polityczne.

5. Zaczyn niszczący egoizm

W każdym człowieku, nawet kochającym Boga i ludzi, istnieje pewna doza egoizmu, który obejmuje różne sfery życia. Kiedy jednak Bóg zaczyna królować w sercu człowieka – czyli kiedy serce zamienia się w królestwo Boże – wtedy miłość wzrasta, a egoizm maleje. Człowiek zaczyna stawiać Boga na pierwszym miejscu w swoim życiu, a do bliźnich podchodzi z coraz większą miłością. Jak zaczyn włożony do mąki zakwasza wszystko, tak miłość nadaje swój smak całemu życiu, usuwając z niego zły smak egoizmu.

6. Królestwo Boże wzrastające i rozszerzające się w świecie

Porównanie przez Jezusa królestwa Bożego do ziarna gorczycy i do zaczynu w mące pokazuje jego wzrastający wymiar. Rośnie ono wraz z miłością – jak ziarno gorczycy – przede wszystkim we wnętrzu człowieka i tam – jak zaczyn – ogarnia wszystkie sfery jego osobowości. Wraz z rozwijającą się miłością rośnie ono i rozszerza się na różne sfery życia. Przemienia życie wewnętrzne człowieka, jego odnoszenie się do Boga, rodziny i innych ludzi. Ma wpływ na kontakty ludzkie w ramach wykonywanego zawodu, na relacje polityczne między osobami, partiami, państwami. Wzrastająca w człowieku miłość – a wraz z nią królestwo Boże – staje się coraz bardziej widoczna i zmusza otoczenie do myślenia i naśladowania dobrych postaw. Przez to królestwo Boże stopniowo rozszerza się na innych ludzi. Rośnie jak rozwijające się ziarno gorczycy i przekształca świat tak, jak zaczyn zakwasza ciasto, w którym się znajduje. Królestwo Boże nie powstaje i nie umacnia się przez jakieś podboje, układy polityczne, ustanawianie potężnych władców. Rozszerza się przez działania wypływające z miłości i tak zwyczajne jak praca ogrodnika, który wsiewa do ziemi ziarno gorczycy, lub praca kobiet, które wrzucają drożdże lub zaczyn do mąki, aby upiec chleb lub ciasto dla rodziny.

7. Pełnia królestwa Bożego

Przypowieści Jezusa o ziarnie gorczycznym i o zaczynie podkreślają przede wszystkim fakt, że królestwo Boże wzrasta i z prawie niewidocznego – jak małe ziarenko gorczycy ukryte w ziemi – staje się wielkim drzewem. Ten wzrost można rozumieć w podwójnym sensie. Pierwszy rodzaj wzrastania dokonuje się w samym człowieku, w jego sercu, natomiast druga forma wzrostu to rozszerzanie się królestwa Bożego na różne narody – na całą ludzkość. Kiedy w modlitwie Ojcze nasz wypowiadamy słowa: "Przyjdź królestwo Twoje”, prosimy Boga, by Jego królestwo wzrastało w nas samych i wokół nas, w całym świecie. Prosimy, by pełnia królestwa pojawiła się w nas, to znaczy, by nasza miłość do Boga i do ludzi stale wzrastała jak ziarno gorczycy, uwalniając nas od grzesznego egoizmu aż do jego zupełnego zaniku. Prosimy również o to, by miłość do Boga i do ludzi ogarnęła jak najwięcej serc ludzkich na świecie – na podobieństwo zakwaszania ciasta przez włożony do mąki zaczyn. Błagamy Ojca, by w świecie grzesznym, pełnym niesprawiedliwości, owładniętym nienawiścią, nękanym przez wojny pojawił się pokój, ład Boży, królowanie przebaczenia, miłosierdzia, dobra i miłości. Bóg zawsze nas wysłuchuje, gdy prosimy o coś dobrego. Spełnia także nasze prośby o powiększanie się Jego królestwa. Ciągle wzrasta ono w bardzo wielu sercach ludzkich, nawet jeśli tego nie dostrzegamy. Nadejdzie także taki dzień, kiedy osiągnie ono swoją doskonałość również w świecie. (Więcej o prośbach modlitwy "Ojcze nasz" tutaj: [1] [2])

8. Przenikający wszystko zaczyn modlitwy

W Katechizmie znajdujemy pouczenie o tym, jak "ważne jest przenikanie modlitwą treści codziennych, zwyczajnych sytuacji. Wszystkie formy modlitwy mogą być tym zaczynem, do którego Pan porównuje Królestwo” (Katechizm Kościoła Katolickiego 2660). Rozwijając to pouczenie można powiedzieć, że modlitwa jest naszym kontaktem z Bogiem, rozmową z Nim, przebywaniem w Jego obecności. Modląc się szczerze, otwieramy przed Bogiem różne zakamarki naszego życia, aby On przemienił je swoją miłością, obecnością, światłością, umacnianiem i każdym innym działaniem w miejsce swojego królowania, czyli w swoje królestwo.

Szczególnym miejscem królowania Boga na ziemi była Święta Rodzina, złożona z Jezusa, Maryi i Józefa. Wszystkie te osoby były przeniknięte zaczynem miłości i modlitwy, dlatego tworzyły królestwo Boże, chociaż nikt oprócz Jezusa o tym nie wiedział, nawet najbliżsi krewni. Modlitwa jak pożyteczny zaczyn zakwasi dobrem także całe nasze życie jednostkowe, rodzinne, społeczne, państwowe, jeśli będzie częsta, szczera, płynąca z serca. Przemieni ona i uszlachetni nasze plany, myśli, pragnienia, czyny, słowa i uczucia, bo pozwoli Bogu w nie wejść. A On zawsze dobrze działa i dobrze wszystkim kieruje. Dzięki modlitwie wszystko będziemy wykonywać w łączności z Trójcą Przenajświętszą – z Nią, w Niej, Jej mocą i dla Niej. Dzięki zjednoczeniu z Panem i każdej formie modlitwy wszystkie nasze działania, słowa i zamiary staną się pożyteczne dla nas i dla innych ludzi. Modlitwa da również moc wyjścia z różnych kryzysów.

9. Królestwo Boże dobre dla każdego człowieka i całej ludzkości

Przypowieści o ziarnie i o zaczynie podkreślają pożyteczność królestwa Bożego. Pan stworzenia, który jest Miłością, nie buduje swojego królestwa dla własnej korzyści, tak jak to najczęściej czynią ziemscy władcy polityczni i ekonomiczni, tworzący potężne imperia, mocarstwa – także ekonomiczne – z myślą o sobie, dla swojej korzyści, kosztem podwładnych, podbitych i zagarniętych jednostek i narodów. Bóg nie tworzy swojego królestwa dla siebie, dla zaspokojenia swoich ambicji, bo ich nie ma. On jest Miłością, dlatego tworzy swoje królestwo nie dla siebie, lecz dla naszego dobra. W uszczęśliwianiu nas znajduje swoją radość i chwałę.

Aby pokazać, że królestwo Boże przynosi korzyść człowiekowi, Jezus porównał je do ziarna gorczycy, które wzrasta i zamienia się w pożyteczne nawet dla ptaków drzewo, bo mogą gnieździć się na jego gałęziach (por. Łk 13,19). W prawdziwym królestwie Bożym człowiek znajdzie pokój, radość, wytchnienie. Pożyteczność królestwa Bożego dla człowieka ukazuje także porównanie go przez Jezusa do zaczynu, dzięki któremu z mąki może powstać smaczny i wartościowy pokarm. Wszystko, co pochodzi od Boga, jest pożyteczne dla człowieka. Przynosi mu korzyść także prawdziwa religia. Wbrew różnym fałszywym opiniom ona nikomu nie szkodzi. Wrogie człowiekowi, a nawet niszczące go, są tylko religie fałszywe, sekty, ideologie polityczne i ekonomiczne, które przeszkadzają budowaniu królestwa Bożego, opartego na szczerej i życzliwej miłości każdego człowieka do wszystkich bez wyjątku ludzi. O królestwo oparte na prawdzie i miłości wzajemnej powinniśmy się często modlić, np. wypowiadając bardzo świadomie słowa modlitwy Ojcze nasz: "Przyjdź królestwo Twoje. Bądź wola Twoja, jako w niebie, tak i na ziemi”. Królestwo Boże budujemy nie tylko modlitwą, ale także każdym czynem wypływającym z miłości do Boga i ludzi. Pogłębia się ono w nas i tworzy się wokół nas, gdy w codziennych sytuacjach kierujemy się dobrocią, uczciwością, gdy przebaczamy sobie i okazujemy wzajemną pomoc.

10. Modlitwa o rozszerzanie się królestwa Bożego

W danej nam przez Jezusa modlitwie Ojcze nasz prosimy o królowanie Boga nie tylko słowami: "Przyjdź królestwo Twoje”. Wszystkie inne prośby tej modlitwy są wypraszaniem czegoś, co ma związek z szerzeniem się królestwa Bożego i jego umacnianiem się w nas i poza nami. Pogłębi się ono, gdy ludzkość zrozumie, że ma tylko jednego Ojca, "naszego Ojca” – Tego, który jest w niebie. Jego królestwo umocni się, gdy mieszkańcy naszej planety lepiej zrozumieją, że są braćmi i siostrami. Królowanie Boga nastanie, gdy Jego imię będzie powszechnie uznane za święte, a Jego wola będzie wypełniana na ziemi tak, jak jest z radością przyjmowana i spełniana przez mieszkańców nieba. Umocni się królestwo Boże, gdy mieszkańcy ziemi będą patrzeć nie tylko na to, co się na niej znajduje – zwłaszcza na jej bogactwa materialne – ale wzniosą swoje spojrzenia w stronę nieba, w którym Ojciec wraz Synem i Duchem Świętym przygotował mieszkanie dla każdego człowieka. Boże królestwo sprawiedliwości, miłości i pokoju rozszerzy się, gdy mieszkańcy naszej pięknej planety otrzymają nie tylko chleb powszedni dla ciała, ale także dla ducha – zwłaszcza słowo Boże i Eucharystię. Królestwo Boże nadejdzie ze swoją mocą, gdy ludzkość rzuci się z ufnością w ramiona miłosiernego Ojca ze szczerym wołaniem: "Ojcze nasz... Odpuść nam nasze winy, jako i my odpuszczamy naszym winowajcom”. Wzajemne przebaczenie sobie krzywd usunie wojny. Boże królestwo dobra, miłości, miłosierdzia, prawdy i pokoju powstanie w moim sercu i poza nim, gdy dobry Ojciec niebieski umocni nas wobec licznych pokus i gdy wybawi nas od zła i jego głównego źródła – diabła. (Więcej o prośbach modlitwy "Ojcze nasz" tutaj: [1] [2])